Trong khi đó, Khánh Hòa có sản lượng tổ yến khai thác mỗi năm tới 2,1 tấn, nhưng gần 10 năm qua tỉnh không đưa ra đấu giá công khai mà bán cho một tư thương với giá khoảng 2,8 lượng vàng/kg... Chúng tôi đã hai lần trao đổi với ông Lê Thanh Quang - tỉnh ủy viên, giám đốc Sở Kế hoạch & đầu tư Khánh Hòa - về chuyện bán yến sào của tỉnh.

Trao đổi trước Hội nghị Tỉnh ủy bàn chuyện bán yến sào

Ông Lê Thanh Quang: Tỉnh đã giao Sở Kế hoạch & đầu tư Khánh Hòa chủ trì xây dựng phương án để tiếp tục bán yến trong năm năm tới (2005-2009). Phương án thì chúng tôi đã trình rồi, có hai phương án để chọn... Đó là lâu nay mình bán trọn gói thu tiền trước một lần, bây giờ có kinh nghiệm thì mình đấu giá luôn.

Nhưng đấu giá có mặt trái là nếu thất bại thì sẽ gặp khó khăn khi quay trở lại để giao bán. Để chuẩn bị phương án này, vừa rồi chúng tôi có đi một số nơi để khảo sát giá là Malaysia, Indonesia và Hong Kong. Indonesia là nơi có sản lượng lớn nhất, Malaysia đứng thứ nhì, thứ ba mới đến Thái Lan, còn Hong Kong không phải là nơi có yến mà là nơi tiêu thụ yến lớn nhất thế giới...

Về giá cả, bán được theo kiểu của tỉnh Khánh Hòa là cao đấy... Trên thị trường thế giới, tại Hong Kong giá bán loại xịn nhất, loại I đã qua tinh chế rồi... chưa tới 3.000 USD/kg. Còn tỉnh mình bán 1.215 USD/kg là theo giá bán buôn tính “từ già tới trẻ”... và tính cách đây năm năm, giao từ năm 1999-2003... Phương án hai là nếu đấu giá mà không ai tham gia thì tiếp tục chọn một cái giá nào đó để thương thảo với một công ty nào đó...

+ Vậy thời điểm kết thúc hợp đồng đã bán theo kiểu và giá như ông nêu là khi nào? Sản lượng yến sào mà Khánh Hòa phải giao theo hợp đồng đó là bao nhiêu?

- Đúng ra là cuối năm nay (2003) nhưng phải kéo dài đến cuối năm 2004. Vì trong hợp đồng năm năm đó thì mình có hai năm mất mùa là 1999 và 2001. Do đó sản lượng của mình phải “lấn” qua năm 2004 thì mới giao đủ... Một năm phải giao 2,1 tấn; năm năm là 10,5 tấn. Bây giờ chưa giao đủ vì năm 1999 chỉ thu hoạch trên 900kg thôi; năm 2001 thu hoạch hơn 1.300kg... Mức sản lượng đã chọn lúc đó là mức quá cao!

+ Như vậy hiện nay vẫn chưa kết thúc hợp đồng mà Khánh Hòa đã lo chọn các phương thức bán tiếp, vậy phía đối tác đang mua có ý kiến gì không?

- Không ý kiến gì hết. Chính bên họ (tức phía tư thương đã được tỉnh giao bán yến sào - PV) cũng có yêu cầu là nên tính toán trước... Trường hợp bán tiếp cho họ và họ nhắm được giá cả phải chăng thì họ sẽ tiếp tục, tức là giao 2004 rồi thì họ có mối lái, chuẩn bị thị trường tiêu thụ đầy đủ...

+ Nếu đấu giá thì giá đề xuất để “đấu” như thế nào?

- Gọi là đấu giá thì buộc phải theo thủ tục của đấu giá...; đấu giá quốc tế rộng rãi... Giá thì đã đề xuất rồi, sẽ trong khoảng 1.250-1.290 USD/kg; cao hơn giá đang bán cho bà T.H. chỉ có 1.215 USD/kg... Giá bán lẻ thấp nhất là 900 USD/kg tại Hong Kong...

Giá yến huyết là loại cao nhất của Indonesia bán xấp xỉ 3.000 USD/kg... Ta bán “xô” thượng vàng hạ cám, trong kết cấu yến của mình loại tốt (ba nhóm đầu: huyết, quang, thiên) chiếm1/3 sản lượng; còn lại 2/3 là loại trung bình và xấu... Tôi sẽ đi khảo sát thêm ở Quảng Nam...

Trao đổi ngay sau hội nghị Tỉnh ủy biểu quyết tiếp tục bán yến sào theo kiểu cũ

+ Thưa ông, được biết tỉnh ủy (Khánh Hòa) đã quyết phương án bán tiếp yến sào của tỉnh rồi phải không?

- Đúng... Giá 1.266 USD/kg... trong năm năm, bán trọn gói, thu tiền trước một lần; tính sản lượng giao bán mỗi năm là 2.000kg; còn lại dành để nhà máy nước yến của Công ty Yến sào Khánh Hòa và Công ty Dược - vật tư y tế tỉnh, 100-150kg/năm để làm nguyên liệu sản xuất... Chọn rồi, một công ty ở Hong Kong... Đó là công ty đã mua của mình từ nhiều năm nay...

+ Nhưng thông tin, dư luận cho rằng tỉnh bán như vậy là quá rẻ, tính ra chỉ mới gần bằng một nửa giá của Hội An đã bán được? Ông nghĩ gì về điều đó?

- Hoàn toàn không rẻ đâu, chỉ rẻ ở chỗ nếu ai nghĩ mình bán yến như “bán lúa non” thôi. Tôi ra làm việc ở Hội An rồi, không có thấp hơn đâu! Hội An bán theo vụ. Mỗi năm Hội An có 500-600kg yến, sau khi thu hoạch xong phân loại yến rồi mới bán...

Còn Khánh Hòa mình bán “xô” hết, tức chung hết vụn vặt mọi thứ... khác với Hội An. Còn phẩm chất thì tỉ lệ yến tốt của Hội An hơn Khánh Hòa rất nhiều... Hội An đưa ra đấu giá từng gói, mỗi vụ lại chia ra thành từng loại như: quang, thiên, bài..., và chia thành từng gói để đấu giá...

Hiện nay yến thu hoạch vụ hai họ ra giá trên 3.000 USD/kg nên không bán đấu giá được... (thực tế, theo tài liệu và thông tin chúng tôi nhận được từ Hội An, kết quả bán đấu giá vào tháng 6-2003 của Hội An là 3.215 USD/kg yến sào, bán thu tiền một lần và cũng là tính theo giá bán “xô” - PV).

+ Vậy tại sao Khánh Hòa không bán yến sào như cách bán của Hội An? Còn nữa, tại sao tỉnh không chọn phương án đem yến ra bán đấu giá như ông đã nói hôm trước?

- Vừa rồi trình phương án là không bán đấu giá... Sản lượng của tỉnh mình quá lớn, gần gấp bốn lần Hội An, nếu đưa ra bán đấu giá... chỉ cần họ thông thầu với nhau ép giá, mỗi một năm tồn lại khoảng 2 tấn, qua năm thứ hai sẽ mất phẩm chất liền..., sau đó họ tha hồ ép giá lại mình... Khác với Hội An yến có chất lượng rất cao và sản lượng rất ít...

+ Nhưng nếu đưa ra bán đấu giá thì đã có những qui định, biện pháp để ngăn chặn các trường hợp thông thầu...?

- Không phải... Tại thị trường tiêu thụ của mình không có... Tôi đã giải trình với tỉnh ủy về cách thức để bán có lợi chứ không phải cứ thấy Hội An bán giá cao rồi bảo như thế là không đúng...Mình bán căn cứ trên giá đôla chứ không bán trên giá tiền VN, không sợ gì chuyện đó.

Với lại chúng tôi tính toán, đi khảo sát thị trường thế giới rồi, nó dao động trên mức đó và sẽ không lên được nữa đâu... Họ trả theo giá đôla, còn giá hối đoái giữa đôla với tiền VN thì tính theo thời điểm thanh toán... Hôm vừa rồi tiếp xúc cử tri người ta cũng có hỏi và tôi cũng đã trình bày đầy đủ đâu ra đó rồi...

PHAN SÔNG NGÂN

Việt Báo (Theo_TuoiTre)